常微分方程:未知函数仅有1自变量,一元函数构成
y
′
(
x
)
=
x
y'(x)=x
y′(x)=x
偏微分方程:未知函数有>2个自变量,多元函数构成
一维波方程
∂
2
u
∂
t
2
=
a
2
∂
2
x
∂
x
2
\frac{\partial ^2 u}{\partial t^2}=a^2\frac{\partial^2x}{\partial x^2}
∂t2∂2u=a2∂x2∂2x
一维热方程
∂
u
∂
t
=
a
2
∂
2
x
∂
x
2
\frac{\partial u}{\partial t}=a^2\frac{\partial^2 x}{\partial x^2}
∂t∂u=a2∂x2∂2x
Laplace方程
∂
2
u
∂
x
2
+
∂
2
u
∂
y
2
+
∂
2
u
∂
z
2
=
0
→
Δ
u
=
0
\frac{\partial^2u}{\partial x^2}+\frac{\partial^2 u}{\partial y^2}+\frac{\partial^2 u}{\partial z^2}=0 \rightarrow \Delta u=0
∂x2∂2u+∂y2∂2u+∂z2∂2u=0→Δu=0
1.1.1波方程
波动方程:
∂
2
u
∂
t
2
=
a
2
(
∂
2
u
∂
x
2
+
∂
2
u
∂
y
2
+
∂
2
u
∂
z
2
)
\frac{\partial^2 u}{\partial t^2}=a^2(\frac{\partial^2 u}{\partial x^2}+\frac{\partial^2 u}{\partial y^2}+\frac{\partial^2 u}{\partial z^2})
∂t2∂2u=a2(∂x2∂2u+∂y2∂2u+∂z2∂2u) 琴弦振动;杆、膜、液体、气体振动;电磁场震荡
弦振动
条件
均匀柔软细弦做微小横向运动
ρ
\rho
ρ:弦线密度只受重力G、张力T作用
u
(
x
,
t
)
u(x,t)
u(x,t):t时刻点x位移
无外力受力分析
x向:
T
cos
α
−
T
′
cos
α
′
=
0
↣
近似
T
≈
T
′
T\cos\alpha-T'\cos\alpha'=0 \rightarrowtail 近似 T\approx T'
Tcosα−T′cosα′=0↣近似T≈T′
位移方向:
−
T
sin
α
+
T
′
sin
α
′
−
G
=
m
a
,
G
=
ρ
g
d
s
-T\sin\alpha+T'\sin\alpha'-G=ma , G=\rho gds
−Tsinα+T′sinα′−G=ma,G=ρgds
sin
α
≈
tan
α
=
∂
u
(
x
,
t
)
∂
x
,
sin
α
′
≈
∂
u
(
x
+
d
x
,
t
)
∂
x
\sin\alpha \approx\tan\alpha =\frac{\partial u(x,t)}{\partial x}, \sin\alpha'\approx\frac{\partial u(x+dx,t)}{\partial x}
sinα≈tanα=∂x∂u(x,t),sinα′≈∂x∂u(x+dx,t)
弧长微分:
d
s
=
1
+
(
∂
u
(
x
,
t
)
∂
x
)
2
d
x
≈
d
x
ds=\sqrt{1+(\frac{\partial u(x,t)}{\partial x})^2}dx\approx dx
ds=1+(∂x∂u(x,t))2dx≈dx
微分中值定理:
f
(
a
)
−
f
(
b
)
=
f
′
(
ξ
)
(
b
−
a
)
f(a)-f(b)=f'(\xi)(b-a)
f(a)−f(b)=f′(ξ)(b−a)
代入2. ,去掉g,
T
ρ
=
a
\sqrt{\frac{T}{\rho}}=a
ρT=a 得一维标准波方程
∂
2
u
(
x
,
t
)
∂
t
2
=
a
2
∂
2
u
(
x
,
t
)
∂
x
2
\frac{\partial^2u(x,t)}{\partial t^2}=a^2\frac{\partial^2u(x,t)}{\partial x^2}
∂t2∂2u(x,t)=a2∂x2∂2u(x,t)齐次方程
有外力作用,多f(x,t)自由项
∂
2
u
(
x
,
t
)
∂
t
2
=
a
2
∂
2
u
(
x
,
t
)
∂
x
2
+
f
(
x
,
t
)
\frac{\partial^2u(x,t)}{\partial t^2}=a^2\frac{\partial^2u(x,t)}{\partial x^2}+f(x,t)
∂t2∂2u(x,t)=a2∂x2∂2u(x,t)+f(x,t) 非齐次方程
膜振动
边界固定的均匀薄膜,在平衡位置附近做微小横向振动,无重力外力,膜上每点张力-常数
u
(
x
,
y
,
t
)
u(x,y,t)
u(x,y,t):t时刻
M
(
x
,
y
)
M(x,y)
M(x,y)位移
x轴张力对膜作用力
(
T
∂
u
∂
x
∣
x
+
Δ
x
−
T
∂
u
∂
x
∣
x
)
Δ
y
(T\frac{\partial u}{\partial x}|_{x+\Delta x}-T\frac{\partial u}{\partial x}|_x)\Delta y
(T∂x∂u∣x+Δx−T∂x∂u∣x)Δy, y轴
(
T
∂
u
∂
y
∣
y
+
Δ
y
−
T
∂
u
∂
y
∣
y
)
Δ
x
(T\frac{\partial u}{\partial y}|_{y+\Delta y}-T\frac{\partial u}{\partial y}|_y)\Delta x
(T∂y∂u∣y+Δy−T∂y∂u∣y)Δx 相加
=
m
a
=ma
=ma
微分中值定理
T
∂
2
u
∂
x
2
x
=
x
+
θ
Δ
x
Δ
x
Δ
y
+
T
∂
2
u
∂
y
2
y
=
y
+
θ
Δ
y
Δ
y
Δ
x
=
Δ
x
Δ
y
ρ
∂
2
u
∂
t
2
T\frac{\partial^2 u}{\partial x^2}_{x=x+\theta\Delta x}\Delta x\Delta y+T\frac{\partial^2 u}{\partial y^2}_{y=y+\theta\Delta y}\Delta y\Delta x=\Delta x\Delta y \rho\frac{\partial ^2 u}{\partial t^2}
T∂x2∂2ux=x+θΔxΔxΔy+T∂y2∂2uy=y+θΔyΔyΔx=ΔxΔyρ∂t2∂2u
Δ
x
→
0
,
Δ
y
→
0
\Delta x\rightarrow 0,\Delta y\rightarrow 0
Δx→0,Δy→0 取极限,
a
=
T
ρ
a=\sqrt{\frac{T}{\rho}}
a=ρT 得
∂
2
u
(
x
,
y
,
t
)
∂
t
2
=
a
2
(
∂
2
u
(
x
,
y
,
t
)
∂
x
2
+
∂
2
u
(
x
,
y
,
t
)
∂
y
2
)
\frac{\partial^2 u(x,y,t)}{\partial t^2}=a^2(\frac{\partial^2 u(x,y,t)}{\partial x^2}+\frac{\partial^2 u(x,y,t)}{\partial y^2})
∂t2∂2u(x,y,t)=a2(∂x2∂2u(x,y,t)+∂y2∂2u(x,y,t))
1.1.2热方程
热传导方程:
∂
u
∂
t
=
a
2
(
∂
2
u
∂
x
2
+
∂
2
u
∂
y
2
+
∂
2
u
∂
z
2
)
\frac{\partial u}{\partial t}=a^2(\frac{\partial^2 u}{\partial x^2}+\frac{\partial^2 u}{\partial y^2}+\frac{\partial^2 u}{\partial z^2})
∂t∂u=a2(∂x2∂2u+∂y2∂2u+∂z2∂2u) 热传导中温度分布;流体扩散、粘性液体流动
导热体:比热
C
C
C, 热传导系数
k
k
k, 密度
ρ
\rho
ρ为常数
u
(
x
,
y
,
z
,
t
)
u(x,y,z,t)
u(x,y,z,t)表示t时刻
M
(
x
,
y
,
z
)
M(x,y,z)
M(x,y,z)点温度,
d
S
dS
dS曲面微分,
n
n
n为法向量指向外部; 取一包含
M
M
M点的封闭曲面
S
S
S, 研究温度
u
u
u规律
傅里叶热力学定律:一段时间
d
t
dt
dt内,通过一块秒安吉
d
S
dS
dS的热量
d
Q
dQ
dQ正比于
d
t
,
d
S
,
∂
u
∂
n
dt,dS,\frac{\partial u}{\partial n}
dt,dS,∂n∂u,-流出
d
Q
=
−
k
∂
u
∂
n
d
S
d
t
dQ=-k\frac{\partial u}{\partial n}dSdt
dQ=−k∂n∂udSdt
傅里叶热力学定律
t
1
→
t
2
t_1\rightarrow t_2
t1→t2通过曲面
S
S
S流入区域
V
V
V的全部热量
Q
=
∫
t
1
t
2
∬
S
k
∂
u
∂
n
d
S
d
t
Q=\int_{t_1}^{t_2}\iint\limits_{S}k\frac{\partial u}{\partial n}dSdt
Q=∫t1t2S∬k∂n∂udSdt
热量流入
V
V
V,
[
t
1
,
t
2
]
[t_1,t_2]
[t1,t2]内温度变化
u
1
→
u
2
u_1\rightarrow u_2
u1→u2需要热量
Q
=
∭
V
c
ρ
[
u
(
x
,
y
,
z
,
t
2
)
−
u
(
x
,
y
,
z
,
t
1
)
]
d
V
Q=\iiint\limits_V c\rho[u(x,y,z,t_2)-u(x,y,z,t_1)]dV
Q=V∭cρ[u(x,y,z,t2)−u(x,y,z,t1)]dV
方向导数
∂
u
∂
l
=
∂
u
∂
x
cos
α
+
∂
u
∂
y
cos
β
+
∂
u
∂
z
cos
γ
\frac{\partial u}{\partial l}=\frac{\partial u}{\partial x}\cos\alpha+\frac{\partial u}{\partial y}\cos\beta+\frac{\partial u}{\partial z}\cos\gamma
∂l∂u=∂x∂ucosα+∂y∂ucosβ+∂z∂ucosγ 高斯公式
∭
Ω
[
∂
P
∂
x
+
∂
Q
∂
y
+
∂
R
∂
z
]
d
V
=
∬
∂
Ω
P
d
y
d
z
+
Q
d
x
d
z
+
R
d
x
d
y
\iiint\limits_\Omega[\frac{\partial P}{\partial x}+\frac{\partial Q}{\partial y}+\frac{\partial R}{\partial z}]dV=\iint\limits_{\partial \Omega}Pdydz+Qdxdz+Rdxdy
Ω∭[∂x∂P+∂y∂Q+∂z∂R]dV=∂Ω∬Pdydz+Qdxdz+Rdxdy 联立
∬
S
∂
u
∂
n
d
S
=
∭
Ω
Δ
u
d
V
\iint\limits_S\frac{\partial u}{\partial n}dS=\iiint\limits_\Omega \Delta u dV
S∬∂n∂udS=Ω∭ΔudV
联立,
a
=
k
c
ρ
a=\sqrt{\frac{k}{c\rho}}
a=cρk 得三位热传导方程
∂
u
∂
t
=
a
2
(
∂
2
u
∂
x
2
+
∂
2
u
∂
y
2
+
∂
2
u
∂
z
2
)
\frac{\partial u}{\partial t}=a^2(\frac{\partial^2 u}{\partial x^2}+\frac{\partial^2 u}{\partial y^2}+\frac{\partial^2 u}{\partial z^2})
∂t∂u=a2(∂x2∂2u+∂y2∂2u+∂z2∂2u)齐次
有热源
∂
u
∂
t
=
a
2
(
∂
2
u
∂
x
2
+
∂
2
u
∂
y
2
+
∂
2
u
∂
z
2
)
+
f
(
x
,
y
,
z
,
t
)
\frac{\partial u}{\partial t}=a^2(\frac{\partial^2 u}{\partial x^2}+\frac{\partial^2 u}{\partial y^2}+\frac{\partial^2 u}{\partial z^2}) + f(x,y,z,t)
∂t∂u=a2(∂x2∂2u+∂y2∂2u+∂z2∂2u)+f(x,y,z,t)非齐次
薄片导热体-二维热方程
∂
u
∂
t
=
a
2
(
∂
2
u
∂
x
2
+
∂
2
u
∂
y
2
)
\frac{\partial u}{\partial t}=a^2(\frac{\partial^2 u}{\partial x^2}+\frac{\partial^2 u}{\partial y^2})
∂t∂u=a2(∂x2∂2u+∂y2∂2u)
细杆热导体-一维热方程
∂
u
∂
t
=
a
2
(
∂
2
u
∂
x
2
)
\frac{\partial u}{\partial t}=a^2(\frac{\partial^2 u}{\partial x^2})
∂t∂u=a2(∂x2∂2u)
恒稳温度场,各点温度不随时间改变->Laplace方程
拉普拉斯方程:
∂
2
u
∂
x
2
+
∂
2
u
∂
y
2
+
∂
2
u
∂
z
2
=
0
\frac{\partial^2 u}{\partial x^2}+\frac{\partial^2 u}{\partial y^2}+\frac{\partial^2 u}{\partial z^2}=0
∂x2∂2u+∂y2∂2u+∂z2∂2u=0或
Δ
u
=
0
\Delta u=0
Δu=0 空间的静电场分布;静磁场分布;稳定温度场分布
1.2定解条件推导
1.2.1初始条件
波方程 初位移
u
(
x
,
t
)
∣
t
=
0
=
ϕ
(
x
)
u(x,t)|_{t=0}=\phi(x)
u(x,t)∣t=0=ϕ(x) 初速度
∂
u
(
x
,
t
)
∂
t
∣
t
=
0
=
Ψ
(
x
)
\frac{\partial u(x,t)}{\partial t}|_{t=0}=\varPsi(x)
∂t∂u(x,t)∣t=0=Ψ(x)
热方程 开始时刻物体内各点温度分布
u
(
M
,
t
)
∣
t
=
0
=
f
(
M
)
u(M,t)|_{t=0}=f(M)
u(M,t)∣t=0=f(M)
Laplace方程 稳恒状态,时间无关,无初始条件
1.2.2边界条件
波方程
给出未知函数
u
(
x
,
t
)
u(x,t)
u(x,t)在端点
x
=
a
x=a
x=a的情况
x
=
a
x=a
x=a为固定端,
u
(
x
,
t
)
∣
x
=
a
=
0
u(x,t)|_{x=a}=0
u(x,t)∣x=a=0
x
=
a
x=a
x=a作简谐振动
A
sin
ω
t
A\sin\omega t
Asinωt,则
u
(
x
,
t
)
∣
x
=
a
=
A
sin
ω
t
u(x,t)|_{x=a}=A\sin\omega t
u(x,t)∣x=a=Asinωt
给出未知函数
u
(
x
,
t
)
u(x,t)
u(x,t)在端点
x
=
a
x=a
x=a的导数的情况
端点处受一个位移方向外力
v
(
t
)
v(t)
v(t) 作用
∂
u
(
x
,
t
)
∂
x
∣
x
=
a
=
v
1
(
t
)
,
v
1
(
t
)
=
v
(
t
)
T
\frac{\partial u(x,t)}{\partial x}|_{x=a}=v_1(t), v_1(t)=\frac{v(t)}{T}
∂x∂u(x,t)∣x=a=v1(t),v1(t)=Tv(t)
v
(
t
)
=
0
v(t)=0
v(t)=0, 端点不受位移方向外力,自由端
∂
u
(
x
,
t
)
∂
x
∣
x
=
a
=
0
\frac{\partial u(x,t)}{\partial x}|_{x=a}=0
∂x∂u(x,t)∣x=a=0
组合情况
端点a处受弹性体支撑,胡克定律
F
=
−
k
Δ
˙
x
F=-k\dot\Delta x
F=−kΔ˙x :
[
∂
u
(
x
,
t
)
∂
x
+
σ
u
(
x
,
t
)
]
∣
x
=
a
=
0
,
σ
=
k
T
[\frac{\partial u(x,t)}{\partial x}+\sigma u(x,t)]|_{x=a}=0, \sigma=\frac{k}{T}
[∂x∂u(x,t)+σu(x,t)]∣x=a=0,σ=Tk
热传导问题
端点情况:直接给出
u
u
u在边界
S
S
S的值
f
f
f, 边界条件$ u|_S=f$
导数情况:导热体
V
V
V与周围介质无热量交换,边界
S
S
S热量流速=0
傅里叶热力学定律 热量流速
d
Q
d
S
d
t
=
−
k
∂
u
∂
n
\frac{dQ}{dSdt}=-k\frac{\partial u}{\partial n}
dSdtdQ=−k∂n∂u
边界条件:
∂
u
∂
n
∣
S
=
0
\frac{\partial u}{\partial n}|_S=0
∂n∂u∣S=0
组合情况:导热体
V
V
V与周围介质
S
S
S有热量交换,
u
1
u_1
u1介质温度
热学定律
d
Q
=
k
1
(
u
−
u
1
)
d
S
d
t
dQ=k_1(u-u_1)dSdt
dQ=k1(u−u1)dSdt, 联立傅里叶热力学定律
边界条件:
(
∂
u
∂
n
+
σ
u
)
∣
S
=
σ
u
1
∣
S
,
σ
=
k
1
k
(\frac{\partial u}{\partial n}+\sigma u)|_S=\sigma u_1|_S, \sigma=\frac{k_1}{k}
(∂n∂u+σu)∣S=σu1∣S,σ=kk1
边界条件分类
第1类边界条件:直接给出
u
u
u在
S
S
S值
u
∣
S
=
f
u|_S=f
u∣S=f
齐次条件
f
=
0
f=0
f=0,非齐次条件
f
≠
0
f\neq 0
f=0
第2类边界条件:沿
S
S
S外法线导数
∂
u
∂
n
∣
S
=
f
\frac{\partial u}{\partial n}|_S=f
∂n∂u∣S=f
第3类边界条件:组合
(
∂
u
∂
n
+
σ
u
)
∣
S
=
f
(\frac{\partial u}{\partial n}+\sigma u)|_S=f
(∂n∂u+σu)∣S=f
1.3定解问题
方程+定解条件=定解问题
1.3.1定解问题提法
始值问题:方程+初始条件
一维无界波动问题:(方程),
−
∞
<
x
<
∞
-\infty−∞<x<∞
只有初始条件
u
∣
t
=
0
=
?
,
∂
u
∂
t
∣
t
=
0
=
?
u|_{t=0}=?,\frac{\partial u}{\partial t}|_{t=0}=?
u∣t=0=?,∂t∂u∣t=0=?
边值问题:方程+边界条件
Laplace方程(方程)无时间
边界条件
u
(
x
,
y
,
z
)
∣
∂
Ω
=
f
u(x,y,z)|_{\partial \Omega}=f
u(x,y,z)∣∂Ω=f
混合问题:方程+边界条件+初始条件
有界状态一维热方程:(方程)
0
<
x
<
l
,
t
>
0
00
0<x<l,t>0
边界条件
u
∣
x
=
0
=
t
2
,
u
(
x
,
t
)
∣
x
=
l
=
t
u|_{x=0}=t^2,u(x,t)|{x=l}=t
u∣x=0=t2,u(x,t)∣x=l=t
初始条件
u
∣
t
=
0
=
ϕ
(
x
)
u|_{t=0}=\phi(x)
u∣t=0=ϕ(x)
1.3.2定解问题解法
解的存在性
解的唯一性
解的稳定性
解法:分离变量法,行波法,积分变换法,格林函数法
题目
一均匀杆,长为
l
l
l,一端固定,另一端沿杆的轴线方向被拉长
e
e
e而静止,突然放手任其振动,试写出定解问题.
一均匀杆,长为
l
l
l,一端固定,另一端沿杆的轴线方向受压,杆缩短为
l
(
l
−
2
ε
)
l(l-2\varepsilon)
l(l−2ε) 突然放手任其振动,试写出定解问题.